In mijn vorige post schreef ik over de samenhang tussen Tourette en hooggevoeligheid. Dit bracht me bij een herinnering die ik graag met jullie wil delen.

Het is april 1993, ik ben 18 jaar en de eerste werkdag van mijn allereerste echte secretaressebaan zit erop. Het is een inspannende dag geweest en vermoeid zak ik onderuit op de bank in de woonkamer van mijn ouderlijk huis. Ma doet de afwas, broer, ook nog thuiswonend, neemt een bad en pa leest de krant. De tv staat aan, VPRO. Schreeuwerige kleuren en snelle beelden met schokkerige bewegingen dringen via mijn netvlies mijn bewustzijn binnen. Het is alsof ik door het beeld word gehypnotiseerd, ik wil mijn ogen wegdraaien maar het lijkt alsof ik het scherm word ingezogen. Dan voel ik een spier in mijn nek verkrampen, mijn hoofd begint naar opzij te draaien, ik kan het niet meer recht houden en ik voel hoe het steeds verder wegdraait. Ik denk: als dit niet ophoudt, staat mijn hoofd straks achterstevoren en zie ik eruit als Linda Blair in The Exorcist. Verschrikt roep ik om hulp, pa komt achter zijn krant vandaan en ma stormt de keuken uit. Dan voel ik mijn lichaam verslappen en mijn romp zakt in elkaar. Pa kan me nog net opvangen wanneer ik als een lappen pop uit de bank dreig te vallen. Daarna wordt het zwart en is er niets meer.

Als ik weer bij zinnen kom zijn er ruim twintig minuten verstreken, waarvan ik helemaal niets heb meegekregen. Sterker nog, ik denk dat ik op de bank in slaap ben gevallen en wakker word uit een droom. Pas als ik in het gezicht van de ambulancebroeder kijk en zie dat er plakkertjes op mijn borst zijn geplakt, begin ik de situatie ernstiger in te schatten. Ma staat naast me, ze is duidelijk geschrokken want ze kijkt dodelijk bezorgd en alle kleur is uit haar gezicht. Ik vraag me af wat is er in godsnaam aan de hand is. Pas nadat de huisarts me nog even heeft onderzocht en hij met het ambulancepersoneel het huis heeft verlaten, herinner ik me de hypnotiserende VPRO-beelden en het moment waarop ik mijn bewustzijn verloor. Ma vertelt me de resterende details; ik leek wakker, maar mijn ogen draaiden steeds weg en ik sloeg wartaal uit. Ik heb minutenlang onverstaanbaar gebrabbeld en zelfs nog hardop liggen lachen, helemaal in mezelf gekeerd. Ik herinner me er niets van.

Volgens de huisarts ging het om een incidentele epileptische aanval, waarvan de oorzaak onduidelijk is. Gewoon een soort computerfoutje in mijn brein. Een kortsluiting, waarbij niets anders helpt dan de boel resetten. Pas jaren later zou ik ontdekken dat de beelden die de VPRO destijds uitzond waarschijnlijk mijn epileptische episode hebben uitgelokt. En dat ik niet zeldzaam ben wat betreft de gevoeligheid voor deze flitsende beelden. Tegenwoordig verschijnt er zelfs vooraf een waarschuwing in beeld bij uitzendingen die dit soort aanvallen tot gevolg kunnen hebben. Dit heeft te maken met een hoge prikkelgevoeligheid. Doordat beelden en geluiden harder binnenkomen en niet worden gefilterd is de hoeveelheid prikkels groter en kan het soms teveel zijn. Dat is wat er bij mij 23 jaar geleden gebeurde. Als een soort beschermingsmechanisme heeft mijn brein zichzelf tijdelijk uitgeschakeld omdat de hoeveelheid informatie te groot was om te verwerken.

Naderhand heb ik nooit meer zo’n aanval gehad, al heb ik wel soms kortstondige momenten waarop ik het gevoel heb heel even van de wereld te zijn. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer ik bij laagstaande zon door een laan met bomen rijd. Als ik dan wat snelheid heb, merk ik dat mijn brein moeite heeft met het registreren van het beeld, doordat de zon steeds tussen de bomen door valt wat resulteert in flitsen van licht en donker. Ik ben dan telkens een fractie van een seconde afwezig en moet dan echt vaart minderen of, als ik niet zelf achter het stuur zit, mijn ogen dichthouden. Hetzelfde effect hadden de stroboscooplampen die vroeger weleens in de discotheek werden gebruikt. Zodra deze lampen aangingen, spoedde ik mij van de dansvloer als ware het Assepoester op het bal.

De disco ben ik ontgroeid, maar nog altijd voel ik mij een Assepoester, die met haar mooie baljurk de aandacht van haar tics weet af te leiden en in haar rijtuig haar dwanghandelingen verbloemt. Gelukkig is er deze column, het glazen muiltje dat mij en mijn lezers eraan herinnert dat iedereen gewoon zijn unieke zelf mag zijn. En dat ieder sprookje zijn tegenslagen kent, maar dat we zelf moeten zorgen voor een happy end.