‘Zeg, jij schrijft toch stukjes over die ziekte, hoe heet het ook weer, la Tourette?’ ‘Dat klopt.’ ‘Heb jij dat zelf ook?’ ‘Ja, ik ben één van de gelukkigen met een Tourette-TICket. Met de nadruk op tic, haha.’ ‘Loop jij dan de hele dag te vloeken?’ ‘Valt mee hoor, hooguit de halve dag’. Ongemakkelijke stilte. ‘Relax, ik maak een grapje, ik vloek niet. Nou ja, soms. Als er iets misgaat. Maar nooit zonder reden. Net als iedereen eigenlijk’. ‘Oh, maar ik dacht dat dat die vloekziekte was?’

Oh, maar ik dacht dat dat die vloekziekte was?

Ik denk dat menig ‘Touretter’ zich herkent in bovenstaand gesprek. Waarom wordt er toch nog steeds gedacht dat het syndroom van Gilles de la Tourette niets anders is dan dwangmatig vloeken? Is dit doordat in de media vaak een eenzijdig beeld wordt gegeven of komt het omdat we alleen de extreme dingen onthouden? Wie het programma Tourette on Tour onlangs heeft gevolgd zou inmiddels toch beter moeten weten. Maar hardnekkige misverstanden over psychische aandoeningen bestaan helaas nog steeds. En dus wordt het syndroom van Gilles de la Tourette nog vaak gezien als synoniem voor coprolalie (dwangmatig vloeken). Terwijl dit slechts bij een hele kleine minderheid voorkomt en het syndroom van Gilles de la Tourette zoveel meer is.

Ook over andere psychische stoornissen bestaan typische vooroordelen. Om er meteen maar een aantal uit de weg te ruimen: ADHD is niet slechts een excuus voor drukke mensen, borderline syndroom heeft niks te maken met een gebrek aan zelfcontrole, mensen met schizofrenie hebben geen gespleten persoonlijkheid, een depressie wordt niet veroorzaakt door een negatieve levenshouding, een dwangneurose is geen aanstellerij en Gilles de la Tourette is dus niet hetzelfde als coprolalie. Waarmee ik de Touretters die het dwangmatig vloeken wèl in hun ‘Tourette-pakket’ hebben absoluut niet wil wegwuiven. Ik heb zelfs heel veel respect voor deze mensen, want ik weet hoe zwaar het is als je op iets wordt aangekeken waarop je geen invloed hebt.

Mensen met psychische aandoeningen zijn even ‘normaal’ en intelligent als mensen zonder psychische aandoening. Ze zijn niet raar of eng. Net zomin als blinde of dove mensen of mensen met een lichamelijke handicap. Zelfs de meest weerbare mens kan een psychische stoornis hebben of ontwikkelen. Toch kleeft er nog steeds een stigma aan dit soort aandoeningen. En rust er nog altijd een taboe op neurologische en psychische stoornissen, hoewel er gelukkig de laatste jaren veel verbeterd lijkt te zijn ten opzichte van vroeger. Toen ik op 13-jarige leeftijd voor het eerst last kreeg van tics wist ik helemaal niet wat me overkwam en werd het door artsen afgedaan als nervositeit, iets wat ik wellicht zou vergroeien. Guess what, it didn’t happen. En hoewel tics en dwanggedachten vreselijk irritant en soms ook pijnlijk kunnen zijn, is het niet het einde van de wereld. Je leert ermee leven, net zoals de meeste mensen leren leven met wat het ook mag zijn waar ze mee te dealen hebben. Het scheelt al een heel stuk wanneer er begrip voor is. En daarom is een goede voorlichting belangrijk. Programma’s als levenslang met dwang en Tourette on tour werken daaraan mee en ook de onuitputtelijke bron van informatie die tegenwoordig gemakkelijk beschikbaar is via het internet zorgt ervoor dat we een heel eind op de goede weg zijn.

Werd iemand die anders was vroeger nog voor ‘gek’ versleten, tegenwoordig zijn we gelukkig een stuk toleranter geworden. Of je nou lang, kort, dik, dun, zwart of wit bent, scheel, kreupel of dyslectisch, autistisch of obsessief, of je stottert, loenst of lispelt, of je homo, hetero, lesbisch of bi bent en uit wat voor milieu je ook komt; op de eerste plaats zijn we allemaal mens. Ieder met z’n eigen tekortkomingen, eigenaardigheden en twijfels. Maar gelukkig hebben we ook allemaal zo onze kwaliteiten, talenten en vaardigheden. De kunst is om te focussen op dat laatste. Bij een ander, maar ook zeker bij jezelf. En blij te zijn met de ‘total package’ die bij je hoort, met z’n mooie en minder mooie kanten. Want niets is fijner dan gewoon te mogen zijn wie je bent.